Anaokulunda ve Okulda Selektif Mutizm

Selektif mutistik çocukların evde farklı anaokulunda farklı davrandığı genellikle ilk kez anaokulunda (veya yuvada) net bir şekilde ortaya çıkar. Çocuk kimseyle konuşmaz, aktivitelere katılmaz, kafasını önüne eğer ve inatla bir köşede oturup bekler. Öğretmenler genellikle bu durum karşısında çaresiz kalırlar ve ne yapmaları gerektiğini bilmezler. Bu noktada çocuğun hangi seviyede olduğunu bilmek yararlıdır. Nasıl ve hangi araçlarla çocuk kendisini ifade ediyor? Yine bunun yanısıra çocuğun ne tür yeteneklere sahip olduğunu bilmek, selektif mutistik çocuklarla anlaşmakta yardımcı olabilir. Susan çocuklarla uyumlu bir şekilde çalışabilmek için, onları dışlamamak ve yine sınıfın merkezine koymamak önemlidir. Ama bunu başarmak genelde çok zordur.

Susan bireyleri etkileyen faktörler?

Öğretmenler İçin Gözlem Listesi

Aşağıda listelenmiş gözlemler selektif mutizmin tipik işartlerini içermektedir. Üç ve daha fazla sorunun ‚hayır’ ile cevaplanması halinde profosyonel bir tanının konulması önerilir.

• Çocuk genelde halinden menmun bir davranış mı sergiliyor?
• Çocuk (ana)okulun akışına henüz alışma aşamasında mı?
• Çouğun gözlendiğinin farkında olmadığı durumlarda (yalnız veya bir kaç çocukla beraber oynadığı zaman) kendini güvende hissetiği, rahat davrandığı oluyor mu?
• Çocuk aktivitelere katılıyor mu? Beraber gülüyor mu? Veya başka sesler çıkarıyor mu?
• Çocuk oyun oynarken herhangi bir ses çıkarıyor mu? Örn. araba sürerken ’bırrr’, atçılık oynarken ağzını şıpırdatma veya hayvanlarla oynanan oyunlarda belirli sesler çıkarıyor mu?
• Sözsüz iletişim kurar mı? Evet ise, kiminle ve hangi durumlarda?
• Belkide sadece ritualleşmiş durumlarda örn. sadece sabah yoklaması veya parmak kaldırmanın zorunluğu olduğu derslerde bu durum (katılmama, konuşmama) sözkonusu?

Eğer aşağıdaki listeden birden fazla seçenek uyuyorsa, buradan yola çıkılarak bunun selektif mutizm olduğu kanısına varılabilir.

• Suskunluk 6 aydan fazladır sürüyorsa.
• Konuşma yönünde herhangi bir gelişme gözlenemiyorsa.
• Suskunluk sistematik bir şekilde kendini gösteriyor ve çelik gibi bir yapıya sahip.
• Çocukla konuşulduğu zaman kafasını önüne eğiyor ve/veya dik dik bakıyorsa?
• Çocuk suskunluğunu oturtmak (kabullendirmek) için sürekli tekrarlayan davranışlar gösteriyor. Örneğin yerine sınıftan başka bir çocuğu konuşturuyor, anlaşılmak için işaret sistemi geliştiriyor.
• Tek çocukla oynadığı oyunlarda da susuyor. Formal olmayan durumlarda ve oyuna daldığı zamanlarda dahi suskunluk devam ediyor.
• Diğer dikkat çekici davranışlar, sosyal risiko faktörleri, engellilik veya bozukluklar da gözleniyor.

(Katz-Bernstein 2007,63)

Çocuğun anaokulunda gösterdiği davranışlarından bunun selektif mutizm olduğu kesinleştikten sonra, aile konu hakkında ayrıntılı olarak bilgilendirilmeli ve alan hakkında bilgisi olan bir uzman aranmalıdır. Linkler bölümünde konu hakkında daha ayrıntılı bilgilere bulacağınız internet adreslerini bulacaksınız.